11 Ağustos 2008 Pazartesi

FAZİLET EHLİ OLMAK

FAZİLET EHLİ OLMAK[1]

*Faziletin tek armağanı yine faziletdir. EMERSON

Fazl; Üstünlük, fazîlet, ihsân, iyilik, cömertlik, kerem. Alimlere yakışır olgunluk, üstün nitelik, meziyet. Kişiyi ahlâklı, iyi hareket etmeye yönelten manevi kuvvet, erdem. İlim, irfan ve iman bakımından yüksek derecede olan. İyi ahlâk ve olgunluk, ilim ve irfan sahibi oluş.[2]

İman ile hikmet, adalet, şecaat ve iffet sıfatlarına “asli faziletler” tabir edilmiştir. Çünkü bu sıfatlar ile birçok faziletler doğar. Onun için bunlara, temel ve esas olan faziletler denilmiştir. Cenâb-ı Hakk’ın günahları afvetmesi fazldır, cezalandırması ise adalettir.

Hastalık yapacak şeyleri kullanan adam hasta olursa adalettir. Ancak hasta olmazsa Allah’ın fazlına nail olmuş olur.

Fazlın karşıtı, kötülük, hasislik ve cehalettir. Faziletin karşıtı, rezillik ve alçaklıktır. İnsan, fazl ve faziletle vasıflanmalıdır. İnsanlık şerefi ancak bu sayede kazanılmış olur.

Fazilet kavramının bir terim olarak ahlâk literatüründe sonradan kazandığı kapsamlı manalar ayet ve hadislerde geçmemekle birlikte birçok ayet ve hadiste çeşitli ahlaki faziletlere geniş şekilde yer verilmiştir. Kur'an-ı Kerim'in genelinde adalet. itidal, hoşgörü, doğruluk ve dürüstlük, azim ve sebat, ülfet, kardeşlik ve dostluk, sevgi ve dayanışma, barışçılık, cömertlik, tövbe, tevekkül, kanaatkârlık, itaat ve teslimiyet, hikmet, hayırda yarışma, güler yüzlülük, ölçü ve tartıda dürüst davranma, selãmlaşma, ağırbaşlılık, cesaret ve kahramanlık gibi birçok faziletli tutum ve davranış üzerinde durulmuştur.

Kur'an'ın temel fazilet olarak ısrarla vurguladığı takvaya sahip olanlardan bahsedilirken bunların başlıca nitelikleri şöyle sıralanır: Bollukta da darlıkta da mallarını Allah için harcarlar, öfkelerine hãkim olurlar, insanları bağışlarlar, kötülükte ısrar etmezler. Bu ãyetlerde cömertlik, hilim, affetme ve tövbe faziletlerinin yer aldığı görülür. Kur'an'ın diğer bir temel ahlak kavramı olan birrin kapsamı içinde iman, ibadet ve hayır severlik konuları yanında ahde vefa, sabır, metanet, doğruluk ve takvâ faziletlerine işaret edilir.

Hadis mecmualarında çeşitli faziletlere dair pek çok hadis bulunmaktadır. Bu konuları sıralayacak olursak; Ana babaya itaat, hısım akrabayı ziyaret, kardeşlik, dostluk, sevgi, dayanışma ve yardımlaşma. insanlarla iyi geçinme, doğru sözlülük, adalet ve ihsan. Misafirperverlik, hayâ, vera' ve takva. Tövbe, tevekkül, tevazu, hilim, sabır, şükür gibi ahlâkî faziletler de yer alır. Dile hâkim olma, sır saklama, istişare, teşekkür, sıdk, af, sabır, sevgi, dostluk, arkadaşlık. İyimserlik, vefa, cömertlik. Yiğitlik, vatan sevgisi, Allah'a güven, nasihat, zühd gibi geleneksel İslâm ahlãkında benimsenmiş olan fazziletler açıklanmaktadır.

Fazilet ehli olan üstün ahlaklı kişiler; Özü, sözü doğru, alicenap, yüksek karakterli, haysiyetli, cömert, faziletli, iyiliksever insanlardır. Çok iyilik eden; "ebrâr" da bu guruba giren seçilmişlerdir.

KISSA VE HİKAYELER

FAZİLET EHLİ

*İnsanlığın, gerçeğe ihtiyacı vardır. BACON

Hazreti Ömer (radıyallhü anh) zamanında kazaen birisini öldüren bir gence kısas gerekir. Genç buna razı olarak:

-Bana üç gün izin verin babamın küçük kardeşime verilmek üzere emanet ettiği parayı bir yere gömdüm onu emniyetli birine teslim edeyim, geleyim. Yetimin hakkı zayi olmasın. Dedi. Kendisine bir kefil bulması söylenince; etrafına bakıp Ebu Zer (radıyallhü anh) görünce:

-İşte bu kefil olur, dedi. Ebu zer (radıyallhü anh) teklifi kabul etti. Sürenin dolmasına dakikalar kala, en son anda genç yetişince çevredekiler Ebu Zer (radıyallhü anh) sordular. Cevaben:

-Bu genç bildiğim biri değildir. Ancak o kadar insan arasında beni gösterince “alemde fazilet kalmamış” denilmesin diye kabul ettim buyurdu. Bunu duyan babaları ölen davacı gençler de : Biz de dünyada kerem ehli kalmadı denilmesin diye davamızdan vaz geçiyoruz diyerek diyeti de kabul etmediler. İşte fazilet ehillerinin halleri böyle oluyor.



[1] Derleyen, YETER Hasan Vehbi, Emekli öğretmen, Honaz / 2006

[2] Sözlük manaları

Hiç yorum yok: