UTANMAK[1]
*Bizi, bizden başka kimse utandıramaz. J. G. HOLLAND
Utanma; Utanç, hicap, Utanma duygusu, utanma hissi. Kendini kusurlu bilip insanlar arasından çekilme anlamlarına gelir.[2]
Utanma, hayadan ileri gelir. Utanma duygusu taşıyan bir kimse, sadece insanların gördüğü yerde değil, insanların görmediği yerde de kötülükten kaçınan kimsedir. Böyle kimselerin ruh sağlıkları yerinde, vicdanları rahattır. Onları daima güleryüzlü, mütevazi ve güvenilir insanlar olarak görürürüz.
Ahlâkı geliştiren, besleyen ve ileri götüren fıtrî insanlık vasıflarından biri de utanmaktır. İffet ve namusun kirlenmesine, şeref ve haysiyetin lekelenmesine mâni olan şey, hayadır, utanmaktır.
Hadisi Şerifte bu hususta şöyle bir kayıt vardır: Peygamberimiz Hazreti Muhammed Sallallâhü aleyhi ve sellem efendimiz şöyle buyurmaktadır:
-İzzet ve celâl sahibi Hak Teâlâ karşısında herhangi bîr kul ellerini açıp duâ ederek bir şey dilerse Cenabı Hak onu üzmekten, onu boş çevirmekten haya eder.
Hazreti Musa Medyen seferinde İki kızla karşılaştı Bunlar bedevice yaşamaya alışkın oldukları halde o kadar mümtaz vasıfları vardı ki, Cenabı Hak onlardan bahseder. Onların âdetleri söyle idi: Bütün halk doyuncaya kadar su içip hayvanlarını da sulamadıkça onlar kendi hayvanlarına su vermezlerdi. Maksatları, erkeklerin karışıklıklarından uzak kalmak idi. Bir ara onların babası onlardan birini Hazreti Musâ'nın yanına yolladı:
{25} فَجَاءتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاء...
Derken, o iki kadından biri utana utana yürüyerek ona geldi: Babam, dedi, bizim yerimize (hayvanları) sulamanın karşılığını ödemek için seni çağırıyor. Musa, ona (Hz. Şuayb'a) gelip başından geçeni anlatınca O: Korkma, o zalim kavimden kurtuldun, dedi. (Kasas: 25) Bu Âyeti kerimede bu vak'anın zikredilmesinin sebebi haya sahibi olan bu iki kızın ta'rif ve tavsif ile övülmeleridir.
Bu vasıf, her şeyden önce insanda fıtrî olarak mevcuttur. Terbiye ile daha da gelişir. Fena arkadaşlarla düşüp kalkarsa, iyi insanlarla görüşmelerde bulunmazsa yavaş yavaş silinip ortadan kalkar. Bunun için İslâm bu hissin muhafazasını emir etmiştir. Setri avret, çirkin kelimelerle konuşmamak, çırıl çıplak gezmemek, hattâ gusülhânede, halvette dahi çıplak olmamaktır. Maksad gözlerin hayâsızlığa alışmamasıdır. Bir kere göz hayâsız şeylere alışırsa yavaş yavaş haya hissi ortadan kalkar, çok geçmeden insan tamamen hayâsız olur.
KISSA VE HİKAYELER
UTANMADAN NAMAZ KILMAK
*İnsanın namaz hususunda tembellik göstermesi, iman zayıflığındandır. HZ.ALİ
Ben üniversite son sınıftayken Haydarpaşa Numûne Hastanesi'nde ameliyat olacaktım. Beş vakit namazını kılan bir insanım. Camide namaz kılacak yer yoktu. Sağa baktım namaz kılacak yer yok, sola baktım namaz kılacak yer yok. Pijamayla koğuştan çıktım, namaz kılacak yer arıyorum, yer yok koca hastanede... Hastane ahiret durağı, kimisi belki ölüp ahiret gidecek. Namaz kılacak yer yok.
Namaz kılacağım, birisi namaz kılarken beni görecek, kız gibi utanıyorum. Açılmış gibi utanıyorum, sanki giyimim yokmuş gibi utanıyorum. Aradım taradım. Abdestim var, saate bakıyorum, namaz geçecek. Utanıyorum, saklı bir yerde namaz kılacağım; bodrumda, toprağın dibinde, merdiven altında... Öyle bir yer bulamadım, bahçeye çıktım. "Ne yapayım, ne edeyim?" derken, bir şey geldi aklıma: "Yâ bu utanma duygusu ne, niye utanayım? Ne yapıyorum?.. Allah emretti, "Namaz kıl" dedi müslümanlara; ben de Allah'ın emrini tutacağım. "Utanmam, utanmamalıyım!" dedim. İlk defa kendi utancımı orda yendim. Haydarpaşa Hastanesi'ne bakan caddede, hastanenin bahçesinde, çimenlerin üstünde "Allahu Ekber!" dedim, namaza durdum. Yine biraz utandım ama, hiç olmazsa utancımı yendim, namazımı kıldım.
Kimisi utanıyor, namazı kaçırıyor. Abdesti var.
-Burada ayıp olur.
-Niye ayıp olsun!
-E şimdi burada namaz kılınır mı?..
-Namaz kılacak yer yoksa kılınır! Ne yapalım, yapsalardı. Koridorda, havaalanında, hastanede, devlet dairesinde, tren istasyonunda namaz kılacak bir yer yapsalardı. Ne yapalım, namazı kılacağız.
Mü'min inancı dolayısıyla, Allah'ın rızasına uygun iyi bir şeyi yapacağı zaman utanmamalı. Yapacağı şeyi yapmalı, utanmamalı. Kim utansın? Günah işleyen utansın. Allah'a asi olan utansın. Ben niye utanıyım, Allah'ın emrini tutacağım.[3]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder