RİYÂKÂR OLMAK

RİYÂKÂR OLMAK[1]
* HER HASLET MÜMİNDE BULUNABİLİR. YALNIZ HIYANET İLE YALAN BULUNAMAZ.
HZ. MUHAMMED (S.A.V.)
Riyâ: Gösteriş, tabasbus, mürailik, iki yüzlülük, yalandan gösteriş, sahte davranıştır. Kendini olduğundan başka göstermedir. Özü sözü bir olmama, inandığı gibi hareket etmemedir. Bir iyiliği veya salih bir ameli Allah'ın rızasını kazanmak niyetiyle değil, insanların beğenisi için yapmak da dinde riyâkârlıktır.[2]
Bu davranışta bulunan kimseye riyakâr veya müraî denir. İbadetleri sırf Allah rızası için değil dünyevi bir menfaat temini (mal, mülk, şöhret, mevki ) gayesiyle yapmaktır. Bu da bir çeşit şirktir. Bu konuda Peygamberimiz (S.A.V.):
-Gerçekten sizin için en ziyade korktuğum şey küçük şirktir.
-Küçük şirk nedir Ya Rasulallah? diye sordular.
-Riyadır, buyurdu. Allah-u teala kıyamet günü insanların amellerini mükafatlandıracağı zaman (riyakarlara )şöyle der: Dünyada amellerinizle gösteriş yaptığınız kimselere gidin. BakÂlim onlar da size verecekleri bir mükafat bulacak mınız? (Ahmed, ibn kesir tef. c.4. sh.434 (Kehf 110. ayetin tef.)
Kur’ân-ı Kerîm’de Yüce Mevlâ şöyle buyurmaktadır:
وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِم بَطَرًا وَرِئَاء النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَاللّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ {47}
Ey iman edenler! çalım satmak, insanlara gösteriş yapmak ve insanları Allah'ın yolundan alıkoymak için yurtlarından çıkan kâfirler gibi olmayın. Allah onların yaptıklarını çepeçevre kuşatmıştır. (Enfâl, 47)
Riya çok değişik şekillerde yapılmakla birlikte, bunlarda ortak özellik, dindarlık veya dürüstlük görüntüsü altında, insanlar arasında çıkar sağlamak, şan ve şöhrete ulaşmak arzusudur. Sevmedikleri kişileri seviyormuş gibi görünen, onlara yağ çeken, öven ve böylece menfaat sağlamaya çalışan riyakârlara da bol bol rastlanır.
Riyakar bir insan, temiz ruhlu, iyi bir insan değildir. Genelde münafıklar iki yüzlülük yaparlar. Yeri gelince müminlere riyakarlık ederler.
Riyânın zıddı, aksi İhlâsdır. İhlâs, dünya faydalarını düşünmeyip ibâdetlerini yalnız Allahü teâlânın rızası için yapmaktır. İhlâs sahibi, ibâdet yaparken başkalarına göstermeyi hiç düşünmez. Bunun ibâdetlerini başkalarının görmesi ihlâsına zarar vermez.
Bir müslümana onun duymayacağı şekilde dua etmek riyâ ve gösterişten tamamen uzak olacağı için Allah katında daha makbuldür.
Rasûlüllah şöyle buyurmuştur:
Her kim duyulsun diye bir iş işlerse, Allah onun kıymetsizliğini duyurur. Her kim gösteriş olsun diye bir iş yaparsa, Allah da onun gösteriş yapmasını ve değersizliğini ortaya çıkarır. (Müslim, Zühd, 38)
Sırf Allah rızası için yapılmayan ibadetlerin, hayırların iyiliklerin sevabı yoktur. Böyle ibadetlerin sahiplerinin gidecekleri yerde Cehennemdir.
Gazali, ihya terc. C.3, sh.648-650) riya çeşitlerini şöyle guruplandırmıştır.
1-Bedenle yapılan riya: Dini gayretinin fazla olduğunu göstermek için bedenin yorgunluklarını ortaya koymak şeklinde gerçekleşir.
2-Kılık –kıyafette yapılan riya: Dünya ile alakasını kestiğini göstermek için dağınık elbiseler giymek suretiyle sünnete uyduğunu ve salihlerden olduğunu ifade etmek gayretiyle gerçekleşir. Halbuki sünnette dağınık kıyafet yoktur.
3-Söz ile yapılan riya: Beğenilmesi için gösterişli nutuklar çekmek, sürekli zikrediyor izlenimini vermek için insanlar arasında dudakları oynatmak gibi çok çeşitleri vardır.
4-Amel ile yapılan riya: Her işi ve ibadeti huşu ile yerine getiriyor göstermek gibi.
5-Arkadaş ve ziyaretçilerin çokluğu ile riya yapmak: Riyadan kurtulmanın yolu, samimiyetle tevbe ederek bütün iş ve ibadetleri yalnız Allah rızası için yapmaktır.[3]

KISSA VE HİKAYELER

TERS GİYİLEN HIRKA
* İNSANLARIN CENNETE GİRMELERİNE EN ÇOK YARDIMCI OLAN ŞEYLER, TAKVÂ, ALLAH KORKUSU VE GÜZEL AHLÂKTIR. HZ. MUHAMMED (S.A.V.)
Süfyan-ı Sevrî Hazretleri evinden çıkmış, hırkasını giymiş çıkmış. Karanlıkta, alaca karanlıkta çıkmış. Yolda birisine selâm vermiş. O demiş ki:
-Yâ üstaz, yâ mübarek! Hırkanızı ters giymişsiniz.
Ters giymiş hırkasını, bakmış, ters. Demiş ki:
-Ben o hırkayı Allah rızası için giymiştim. Ters de olsa Allah rızası için giymiştim, kul rızası için onu değiştirmem, demiş, yoluna devam etmiş.
Yâni adam, ters giymişsin diye değiştirmek istiyor ya, "Sen beğenmezsen beğenme, ben bu elbiseyi tesettür için giydim." diyor.


[1] Derleyen, YETER Hasan Vehbi, Emekli öğretmen, Honaz / 2008
[2] Sözlükler
[3] ÖZTOP Ömer, Kaynaklarıyla Mü’minlere vaazlar, Tuğra neşriyat İstanbul 3.baskı./236